11 năm "đắp chiếu"
Dự án nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang của Công ty CP gang thép Hà Tĩnh xây dựng năm 2008 trên diện tích gần 20 ha ở xã Thọ Điền,ếnhàmáytuyểnquặnggầntỉởHàTĩtỹ lệ kèo được kỳ vọng tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động địa phương, thúc đẩy sự phát triển kinh tế cho H.Vũ Quang.
Hệ thống thiết bị của nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang xuống cấp, hoang phế
PHẠM ĐỨC
Đến giữa năm 2009, nhà máy có tổng mức đầu tư gần 160 tỉ đồng này hoàn thành, đi vào hoạt động sản xuất với công suất 500.000 tấn quặng mỗi năm, cung cấp nguyên liệu đón đầu cho dự án nhà máy thép Vạn Lợi (khu kinh tế Vũng Áng, TX.Kỳ Anh, Hà Tĩnh). Nhà máy thép này cũng thuộc Công ty CP gang thép Hà Tĩnh, được khởi công vào năm 2007, với tổng mức đầu tư hơn 1.700 tỉ đồng.
Tuy nhiên, đến cuối năm 2010, nhà máy thép Vạn lợi khi sắp hoàn thành giai đoạn 1 thì "chết yểu" do thiếu vốn, khiến nguyên liệu mà nhà máy tuyển quặng sắt sản xuất ra không thể tiêu thụ. Sau thời gian hoạt động lay lắt, đến năm 2012, nhà máy tuyển quặng sắt ngừng sản xuất. Kể từ đó, nhà máy với hệ thống nhà xưởng, trang thiết bị và khoảng 100.000 tấn quặng sắt các loại nằm phơi nắng, phơi sương.
Thực tế ngay từ năm 2011, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã cho phép nhà máy được phép bán số lượng quặng sắt đang tồn trữ để giải quyết khó khăn trước mắt, nhưng chủ đầu tư không tìm được đầu ra nên không bán được.
Đến năm 2017, UBND tỉnh Hà Tĩnh ra quyết định thu hồi đất, chấm dứt hiệu lực giấy phép khai thác khoáng sản đã cấp cho Công ty CP gang thép Hà Tĩnh. Hiện nay, do bị bỏ hoang nhiều năm nên tài sản của nhà máy bị hư hỏng nghiêm trọng, hoang phế. Cỏ dại mọc um tùm trong khuôn viên.
Nhà ở gần nhà máy tuyển quặng, ông Cao Thanh Hiền (60 tuổi, trú thôn 3, xã Thọ Điền) cho biết, thời điểm thực hiện dự án, chính quyền địa phương đã thu hồi gần 20 ha đất sản xuất nông nghiệp để giao cho chủ đầu tư. Đáng tiếc, nhà máy sau khi hoàn thành, hoạt động được thời gian ngắn thì "đắp chiếu" nên người dân cũng không có việc làm ổn định như kỳ vọng.
"Hiện trong nhà máy đang tồn lưu số lượng quặng sắt khổng lồ, chất thành các đống lớn nằm ngoài trời chưa tiêu thụ được. Vào những ngày mưa, quặng bị rửa trôi thẩm thấu vào lòng đất khiến nước ngầm bị ảnh hưởng. Gia đình tôi đã đào 2 giếng khơi nhưng nước đều có màu đỏ, không sử dụng được, đành phải xây bể trữ nước mưa", ông Hiền nói.
Phương án xử lý đang như "gà mắc tóc"
Ông Nguyễn Đăng Nhàn, Chủ tịch UBND xã Thọ Điền, cho biết hiện nay hệ thống nhà xưởng, trang thiết bị của nhà máy tuyển quặng sắt đã bị hư hỏng, đất đai bỏ hoang nên hoang hóa, lãng phí. Trong nhiều năm qua, chủ đầu tư chỉ thuê 3 người dân thay nhau bảo vệ tài sản cho nhà máy.
"Có một số hộ dân cũng phản ánh việc số lượng quặng sắt chất đống ngoài trời vì không bán được đã gây ảnh hưởng đến nguồn nước. Chúng tôi rất nhiều lần đã đề xuất với cấp trên sớm có phương án tái giải quyết. Nếu cơ cấu lại nhà máy để hoạt động sản xuất trở lại thì tốt, còn không thì nên thanh lý, giải thể nhà máy để giao đất lại cho người dân cải tạo sản xuất. Đã nhiều năm trôi qua nhưng việc xử lý vẫn chưa có kết quả", ông Nhàn chia sẻ.
Ông Ngô Hồng Sơn, Phó giám đốc Công ty TNHH MTV sắt Vũ Quang (thuộc Công ty CP gang thép Hà Tĩnh), cho hay đến thời điểm hiện tại chủ đầu tư và ngành chức năng liên quan của tỉnh Hà Tĩnh vẫn chưa tìm được phương án xử lý.
"Vừa rồi, UBND tỉnh cũng chỉ đạo các sở, ngành về làm việc với công ty để tìm phương án giải quyết. Về phía tỉnh, họ cũng muốn hỗ trợ chủ đầu tư tìm hướng để bán số lượng quặng tồn kho và tái cơ cấu lại nhà máy, tiếp tục sản xuất. Hiện đầu ra cho quặng sắt vẫn chưa có vì dự án nhà máy thép Vạn Lợi đến nay vẫn chưa hoàn thành. Do vậy, việc giải quyết đang gặp rất nhiều khó khăn", ông Sơn thông tin.
Theo ông Bùi Khắc Bằng, Chủ tịch UBND H.Vũ Quang, mới đây, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có chỉ đạo, yêu cầu chính quyền địa phương phối hợp với Sở KH-ĐT tỉnh Hà Tĩnh báo cáo về tình trạng nhà máy tuyển quặng sắt và đề xuất phương án giải quyết.
"Chúng tôi cũng đã đề xuất phương án tái cơ cấu lại nhà máy hoặc thanh lý, giải thể. Tuy nhiên, hiện nay, Công an tỉnh Hà Tĩnh vẫn đang điều tra vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, gây thất thoát cho Nhà nước xảy ra tại dự án nhà máy thép Vạn Lợi. Chủ đầu tư nhà máy tuyển quặng sắt có liên quan đến đại án này nên các phương án đang rất khó thực hiện", ông Bằng lý giải.